Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Sistemi

5300 Sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu 17.02.2005 tarih 25730 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Hububat Lisanslı Depoculuk işlemleri;

• 5300 Sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu,
• 12 Nisan 2013 tarih, 28616 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Tarım Ürünleri Lisanslı Depo Yönetmeliği”,
• Diğer ilgili yönetmelikler ve tebliğler kapsamında yürütülmektedir.

Sistem tamamen gümrük ve Ticaret Bakanlığının Denetimindedir.

Tarım Ürünlerinin;

• Ticaretini kolaylaştırmak ve geliştirmek,
• Depolanması için yaygın bir sistem oluşturmak,
• Kalitelerinin yetkili sınıflandırıcılar tarafından saptanmasını sağlamak,
• Mülkiyetini temsil eden, finansmanını, satışını ve teslimini sağlayan ürün senedi çıkartmak,
• Emniyetini sağlamak ve kalitesini korumak,
• Bankaların sistem içerisinde yer almasını sağlayarak kredi kullanımını yaygınlaştırmak.

Lisanslı Depoculu Sistemindeki Güvenceler

• Lisanslı Depoculuk Tazmin Fonu : Lisanslı depo işleticisinin, bu Kanunda ve mudîler ile yapacağı sözleşmede öngörülen yükümlülüklerini yerine getirmemesinden dolayı ortaya çıkan zararların tazmin edilebilmesi amacıyla, tüzel kişiliği haiz Lisanslı Depoculuk Tazmin Fonu kurumuştur.
• Yetkili Sınıflandırıcılar: Ürünlerin analiz ve sınıflandırma işlemleri Gümrük ve Ticaret Bakanlığından lisans almış Yetkili Sınıflandırıcılar tarafından yürütülmektedir.

Ticaret Borsaları veya Ürün İhtisas Borsaları Ürün senetlerinin alım satım işlemleri Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş Ticaret Borsaları veya Ürün İhtisas Borsaları tarafından yürütülmektedir.

• Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK): Tüm kayıtlar Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından tutulmaktadır.

Lisanslı Depoculuk Sistemi Nedir?

5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu 17/02/2005 tarihli ve 25730 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Bu kapsamda yayımlanan Tebliğler doğrultusunda;

• Hububat, Baklagiller ve Yağlı Tohumlar,
• Fındık,
• Pamuk,
• Zeytin ve Zeytinyağı,
• Kuru Kayısı,

ürünlerinde lisanslı depoculuk yapılabilmektedir.
Lisanslı depoculuk sistemi özetle; Depolamaya uygun nitelikteki hububat, baklagiller, yağlı tohumlar, pamuk, fındık, zeytin, zeytinyağı ve kuru kayısı gibi standardize edilebilen temel ve işlenmiş tarım ürünlerinin standartları belirlenerek emniyetli ve sağlıklı koşullarda lisanslı depo işletmelerine ait depolarda depolanmasını ve bu ürünlerin ticaretinin yine bu işletmeler tarafından elektronik ortamda düzenlenen ürün senetleri vasıtasıyla yapılmasıdır.

Lisanslı Depoculuk Sistemi Dünyada başta ABD, Hindistan ve Avustralya olmak üzere sonradan bu sisteme dâhil olan Bulgaristan, Romanya gibi ülkelerde yaygın bir şekilde uygulanmaktadır.

Lisanslı Depoculuk Sistemi Uygulamaları ile;

• Hasat dönemlerinde tarım ürünlerindeki arz yığılması nedeniyle oluşan fiyat düşüşlerinin önlenmesi ve piyasanın dengelenmesi,
• Özellikle finansman sıkıntısı çeken küçük çiftçiler ile ürün sahiplerinin, lisanslı depolara verdikleri ürünleri karşılığında aldıkları ürün senetleri aracılığıyla bankalardan kredi ve finansman sağlamaları,
• Tarım ürünleri ticaretinin herkesçe kabul gören standartları belirlenmiş ürünler üzerinden yapılması, kaliteli üretimin teşvik edilmesi, güvenli bir piyasanın oluşturulması,
• Tarım ürünleri ticaretinin kayıt altına alınması,
• Ülkemizde halihazırda uygulanmakta olan tarım reformunun başarılması ve tarım ürünleri ticaretinde özel sektör katılımının artırılması,
• Üretimde ve fiyatlandırmada Devlet müdahalelerinin asgariye indirilmesi, bu alana yönelik yapılan yüksek harcamalardan önemli tasarruf sağlanması, serbest piyasa ve fiyat oluşumunu bozan müdahalelerden uzaklaşılması,
• Üreticiler açısından kolay pazarlanabilen, iyi muhafaza edilen ve nakliye masrafları en aza indirilmiş bir sistemle istikrarlı ve daha yüksek bir gelir seviyesi elde edilmesi,
• Yatırımcılar için dövize, altına, hisse senedine, faize ve benzerlerine alternatif yeni bir yatırım aracı sağlanması,
• Ürün ticareti ile uğraşan tacir ve sanayicilerimizce, kalitesi bilimsel kriterlere göre belirlenmiş ve fiyat istikrarı sağlanmış ürünlerin kolayca temini,
• Tarım ürünlerinin, fizikî mal ve numune gösterilmesine ve teslimine gerek olmaksızın ürün senetleri veya elektronik ürün senetleri aracılığıyla ticaretinin yapılması,
• Standardı belirlenmiş ürün ve lisanslı depo sistemiyle tarım ürünlerinde vadeli işlem ve opsiyon piyasalarına geçilmesi,
• Ürün depolanması, bankacılık ve sigorta sektörü açısından yeni iş alanlarının oluşturulması,
• Ülkemizin yakınında bulunduğu Orta Doğu, Balkanlar, Türkî Cumhuriyetler ve Asya coğrafyasındaki tarım ürünleri ticaretinde de önemli rol üstlenmesi ve pay sahibi olunması hedeflenmiştir.

Sistemin Paydaşları;

• Gümrük ve Ticaret Bakanlığı,
• Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı,
• Lisanslı depolar,
• Yetkili sınıflandırıcılar,
• Üreticiler,
• Tüccarlar,
• Sanayiciler,
• Bankacılık ve sigortacılık sektörü,
• Tarım borsaları ve ürün ihtisas borsalarıdır.